Vücut Kitle İndeksi (BMI) Nedir?
Vücut Kitle İndeksi (Body Mass Index - BMI), boy ve kilonuza göre vücut yağ oranınızı tahmin eden bir ölçüdür. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından yetişkinlerde kilo durumunu değerlendirmek için kullanılan standart bir yöntemdir.
BMI, obezite ve düşük kilo gibi sağlık risklerini belirlemede önemli bir göstergedir.
Nasıl Kullanılır?
- Boyunuzu santimetre cinsinden girin
- Kilonuzu kilogram cinsinden girin
- "Hesapla" butonuna tıklayın
- BMI değerinizi ve kategorinizi görün
BMI Formülü
BMI hesaplaması şu formül ile yapılır:
BMI=h2m
Burada:
- m = Kilo (kg)
- h = Boy (metre)
Örnek: 175 cm boyunda, 70 kg ağırlığında bir kişi için:
BMI=1.75270=3.062570=22.86
BMI Kategorileri
Dünya Sağlık Örgütü'nün belirlediği BMI kategorileri:
| BMI Değeri | Kategori |
|---|
| < 18.5 | Zayıf |
| 18.5 - 24.9 | Sağlıklı |
| 25.0 - 29.9 | Şişman |
| 30.0 - 34.9 | Obez (Sınıf I) |
| 35.0 - 39.9 | Obez (Sınıf II) |
| ≥ 40.0 | Morbid Obez (Sınıf III) |
İdeal Kilo Aralığı
BMI'ye göre ideal kilo hesaplaması:
Wmin=18.5×h2
Wmax=24.9×h2
Burada:
- Wmin = Minimum ideal kilo (kg)
- Wmax = Maksimum ideal kilo (kg)
- h = Boy (metre)
Örnek: 175 cm boyunda bir kişi için:
- Minimum ideal kilo: 18.5 × 1.75² = 56.7 kg
- Maksimum ideal kilo: 24.9 × 1.75² = 76.2 kg
BMI'nin Sınırlamaları
BMI faydalı bir gösterge olsa da bazı sınırlamaları vardır:
Kas Kütlesi
Sporcular ve kas kütlesi yüksek kişilerde BMI yanıltıcı olabilir. Kas, yağdan daha ağır olduğu için "fazla kilolu" kategorisine girebilirler.
Yaş ve Cinsiyet
- Yaşlılar: Yaşla birlikte kas kaybı olur, BMI düşük görünse bile yağ oranı yüksek olabilir
- Kadınlar: Erkeklere göre doğal olarak daha fazla vücut yağına sahiptir
- Çocuklar: Yetişkin BMI kategorileri çocuklar için geçerli değildir
Yağ Dağılımı
BMI, yağın vücutta nerede toplandığını göstermez. Karın bölgesinde toplanan yağ (elma tipi obezite) daha risklidir.
Bel Çevresi Ölçümü
BMI'yi tamamlayıcı olarak bel çevresi ölçümü önerilir:
| Cinsiyet | Risk Artışı | Yüksek Risk |
|---|
| Erkek | > 94 cm | > 102 cm |
| Kadın | > 80 cm | > 88 cm |
Bel-Kalça Oranı (WHR)
WHR=HcWc
Burada:
- WHR = Waist-to-Hip Ratio (Bel-Kalça Oranı)
- Wc = Bel çevresi (cm)
- Hc = Kalça çevresi (cm)
Risk değerleri:
- Erkek: > 0.90 risk
- Kadın: > 0.85 risk
Sağlık Riskleri
Düşük Kilo (BMI < 18.5)
- Zayıf bağışıklık sistemi
- Kemik erimesi (osteoporoz)
- Beslenme yetersizliği
- Üreme sorunları
Fazla Kilo ve Obezite (BMI ≥ 25)
- Tip 2 diyabet
- Kalp ve damar hastalıkları
- Yüksek tansiyon
- Bazı kanser türleri
- Uyku apnesi
- Eklem problemleri
Sağlıklı Kilo Yönetimi
Kilo Vermek İçin
- Kalori açığı oluşturun: Günlük 500-750 kalori azaltma, haftada 0.5-1 kg kayıp sağlar
- Düzenli egzersiz: Haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta aktivite
- Protein alımı: Kas kaybını önlemek için yeterli protein tüketin
- Su tüketimi: Günde 2-3 litre su için
Kilo Almak İçin
- Kalori fazlası: Günlük ihtiyacınızdan 300-500 kalori fazla alın
- Güç antrenmanı: Kas kütlesi artışı için ağırlık çalışın
- Sık öğünler: Günde 5-6 küçük öğün yiyin
- Besleyici gıdalar: Boş kalorilerden kaçının
Bazal Metabolizma Hızı (BMR)
Günlük kalori ihtiyacınızı hesaplamak için BMR (Basal Metabolic Rate) kullanılır:
Harris-Benedict Formülü
Erkekler:
BMR=88.362+(13.397×m)+(4.799×h)−(5.677×a)
Kadınlar:
BMR=447.593+(9.247×m)+(3.098×h)−(4.330×a)
Burada:
- BMR = Bazal Metabolizma Hızı (kcal/gün)
- m = Kilo (kg)
- h = Boy (cm)
- a = Yaş (yıl)
Sıkça Sorulan Sorular
BMI her yaş için geçerli mi?
Hayır, standart BMI kategorileri 18-65 yaş arası yetişkinler için geçerlidir. Çocuklar ve gençler için yaşa göre yüzdelik dilimler kullanılır.
Hamilelikte BMI nasıl hesaplanır?
Hamilelik süresince normal BMI hesaplaması yapılmaz. Hamilelik öncesi BMI'ye göre önerilen kilo alımı belirlenir.
Sporcular için BMI güvenilir mi?
Hayır, kas kütlesi yüksek sporcularda BMI yanıltıcı olabilir. Vücut yağ ölçümü (DEXA, bioimpedans) daha doğru sonuçlar verir.
BMI ile ideal kilo aynı mı?
Hayır, BMI bir aralık gösterir. "İdeal kilo" kişiye göre değişir ve yaşam tarzı, kas kütlesi, genel sağlık durumu gibi faktörlere bağlıdır.
İdeal kilonuzu öğrenmek için İdeal Kilo Hesaplama, günlük kalori ihtiyacınızı hesaplamak için Kalori Hesaplama, günlük su ihtiyacınızı öğrenmek için Günlük Su İhtiyacı Hesaplama araçlarımızı kullanabilirsiniz.