Genel Bilgi
Kurumlar vergisi, anonim şirket, limited şirket, kooperatif ve diğer tüzel kişilerin elde ettiği kazançlara uygulanan vergidir. Türkiye'de kurumlar vergisi oranı yıllara göre değişmektedir.
Kurumlar Vergisi Oranları (2010-2025):
- 2010-2017: %20
- 2018-2020: %22
- 2021: %25
- 2022: %23
- 2023-2025: %25
Kurumlar vergisinin hesaplanmasında önemli nokta, vergi sonrası kalan karın bir kısmı dağıtıldığında (temettü) ekstra %15 Temettü Vergisi uygulanmasıdır. Bu da iki aşamalı bir vergilendirme sistemi anlamına gelir.
Kurumlar Vergisinin Yapısı
1. Aşama: Kurumlar Vergisi (2023: %25)
Şirketin toplam karı üzerinden kurumlar vergisi hesaplanır. Oran yıla göre değişir.
Formül:
KV=Kar×Oran
Örneğin (2025 için %25):
- Şirket Karı: 100.000 ₺
- Kurumlar Vergisi: 100.000 × 0.25 = 25.000 ₺
- Vergi Sonrası Kar: 75.000 ₺
2. Aşama: Temettü Vergisi (%15) - Kar Dağıtımında
Şirket tarafından hissedarlarına dağıtılan kar üzerinden %15 Temettü Vergisi uygulanır.
Formül:
TV=Dag˘ıtılan Kar×0,15
Örneğin:
- Dağıtılacak Kar: 50.000 ₺
- Temettü Vergisi: 50.000 × 0.15 = 7.500 ₺
- Hissedara Ulaşan Net Kar: 42.500 ₺
İki Aşamalı Vergilendirme Örneği (2025)
Senaryo: 100.000 ₺ kar elde eden ve 60.000 ₺'sini dağıtan bir Limited Şirket
| Aşama | Tutar |
|---|
| 1. Aşama: Kurumlar Vergisi (%25) | |
| Şirket Karı | 100.000,00 ₺ |
| Kurumlar Vergisi (%25) | -25.000,00 ₺ |
| Vergi Sonrası Kar | 75.000,00 ₺ |
| |
| 2. Aşama: Temettü Vergisi | |
| Dağıtılacak Kar (Temettü) | 60.000,00 ₺ |
| Temettü Vergisi (%15) | -9.000,00 ₺ |
| Hissedarın Net Temettüsü | 51.000,00 ₺ |
| |
| Toplam Vergi Yükü | -34.000,00 ₺ |
| Birikmiş Kar (Dağıtılmayan) | 15.000,00 ₺ |
Analiz:
- Toplam kar: 100.000 ₺
- Toplam vergi: 34.000 ₺
- Efektif vergi oranı: %34 (kar dağıtıldığında, 2025)
- Birikmiş kar: 15.000 ₺ (şirkette kalan, ek vergi yok)
Kurumlar Vergisi Matrahı
Kurumlar vergisi hesaplanırken:
İndirilecek Giderler
- İşletme Giderleri: Kira, elektrik, su, telefon, vb.
- Personel Giderleri: Maaş, sigorta primleri
- Amortisman: Makine, araç, bina vb. sabit kıymetlerin aşınması
- Vergi ve Harçlar: Yükümlülük olarak ödenen vergiler
- Diğer Giderler: Bakım, onarım, hukuki danışmanlık, vb.
Eklenecek Giderler (İndirilemez)
- Yasaklı Giderler: Hediye, bahşiş, tazminat vb.
- Vergi Cezaları
- Kişisel Kullanım Giderleri
Temettü Vergisi Nedir?
Temettü, şirketin dağıtılabilir karından hissedarlarına yapılan ödemedir. Bu dağıtım yapıldığında:
- Hissedarın cebinden çıkan ek bir para yoktur (şirketten çıkarılmış kardan ödenir)
- Ancak devlet, bu kar dağıtımı üzerine ek %15 vergi almaya hak sahibi olur
- Bu vergi şirket tarafından kesilir ve devlete ödenir
- Hissedara ödenecek net temettü = Temettü × (1 - 0.15)
Birikmiş Kar
Şirket karının bir kısmı dağıtılmayıp şirkette birikebilir. Birikmiş kar:
- Kurumlar vergisine tabi tutulur (%20)
- Ek temettü vergisine tabi tutulmaz (şirkette kaldığı sürece)
- Şirketin genişlemesi, yeni yatırımları, acil durumlar için kullanılabilir
- Daha sonra dağıtıldığında temettü vergisine tabi hale gelir
Örneğin:
- Vergi sonrası kar: 80.000 ₺
- Dağıtılan: 60.000 ₺ (ek %15 temettü vergisi uygulanır)
- Birikmiş: 20.000 ₺ (ek vergi yok, ancak gelecek yıl birikebilir veya dağıtılabilir)
Farklı Şirket Yapıları
Anonim Şirket (A.Ş.)
- Hisseleri borsa'da işlem görebilir
- Kurumlar vergisine %20 oranında tabi
- Temettü vergisine %15 oranında tabi
Limited Şirket (Ltd. Şti.)
- Kapalı şirket yapısı
- Kurumlar vergisine %20 oranında tabi
- Temettü vergisine %15 oranında tabi
Kooperatif
- Kurumlar vergisine %20 oranında tabi
- Kendi dağıtım kuralları uyarınca işler
Önemli Notlar
- Vergi Oranı Değişebilir: Kurumlar vergisi oranı hükümet tarafından değiştirilebilir (0.1 puanlık değişiklikler olmuştur).
- Temettü Vergisi Tavanı: Temettü vergisi belli limit üzerinde uygulanmaz (yıllık sınır vardır).
- İhraç Edilmiş Kâr: Bazı durumlarda ihraç edilen karlar özel muamele görebilir.
- Vergiye Tabi Olmayan Gelirler: Belli gelirler (örneğin yatırım teşvik geliridir) vergiden muaf olabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Neden iki defa vergi (kurumlar + temettü) ödenir?
Devlet hem şirketin karını hem de kar dağıtımını vergilendirir. Bu, şirket seviyesinde ve hissedara seviyesinde iki ayrı vergilendirmedir. Böylece birikmiş kar vergilendirilmez, ancak dağıtılan kar ek olarak vergilendirilir.
Birikmiş kar vergilendirilir mi?
Birikmiş kar (dağıtılmayan kar), kurumlar vergisine tabi tutulur (%20) ancak ek temettü vergisine tabi tutulmaz.
100.000 ₺ kar ile 100.000 ₺'sını dağıtan bir şirketin efektif vergi oranı nedir?
%32'dir. Çünkü:
- Kurumlar vergisi: 100.000 × 0.20 = 20.000 ₺
- Temettü vergisi: 80.000 × 0.15 = 12.000 ₺
- Toplam vergi: 32.000 ₺
- Efektif oran: 32.000 / 100.000 = %32
Şirket birisi tasarruf etse (kar birikimse), vergi az mı oluyor?
Evet. Dağıtılan kara temettü vergisi ek olarak uygulanırsa, daha yüksek toplam vergi ödenir. Birikmiş karla vergi ödemesi %20'de kalır.
Hissedara ödenen temettü vergisi nasıl hesaplanır?
Temettü vergisi şirket tarafından kesilir ve devlete ödenir. Hissedara ödenecek net tutar = Brüt temettü × 0.85'tir.
Devlet tarafından vergi teşvikleri var mı?
Evet. Belli bölgelere yatırım, Ar-Ge yatırımları, ihraç ürünleri vb. konularda vergi teşvik ve indirim uygulanır.